VIII Obóz Naukowy Biologiczno-Chemiczny
W dniach od 10 do 12 października 2023 r. uczniowie klas: 2c i 2g wzięli udział w VIII Obozie Naukowym Biologiczno-Chemicznym, który obejmował różnorodne zajęcia w Krakowie.
W pierwszym dniu pobytu uczniowie wzięli udział w zwiedzaniu krakowskiego ZOO zlokalizowanego w Lesie Wolskim. W ogrodzie tym żyje ponad 1400 zwierząt, będących przedstawicielami 270 gatunków. Liczną grupę stanowią zwierzęta zagrożone wyginięciem, tj: żyrafa Rothschilda, koń Przewalskiego, hipopotam karłowaty, panda mała, pantera śnieżna, tygrys amurski, wilk grzywiasty, antylopa addaks, lemury, słoń indyjski, kondor wielki czy pingwin Humboldta.
Drugim punktem programu było zwiedzenie Muzeum Farmacji, którego zbiory wyeksponowane są w pomieszczeniach zabytkowej kamienicy. Na wystawie zaprezentowano dawne surowce lecznicze pochodzenia roślinnego, mineralnego i zwierzęcego, godła własne aptek, witraże o tematyce aptekarskiej, dawne aptekarskie utensylia, liczne starodruki, w tym wydanie dzieł wszystkich Hipokratesa oraz średniowieczne podręczniki farmaceutyczne. Zawiera ona również zbiór mebli aptecznych w różnych stylach, naczynia apteczne z różnych epok, w tym okazały zbiór majolik z różnych europejskich manufaktur.
W drugim dniu obozu uczniowie wzięli udział w zwiedzaniu Theatrum Anatomicum - Muzeum Katedry Anatomii Collegium Medicum UJ, gdzie znajduje się ponad 2000 preparatów anatomicznych. Pierwsza sala zawiera preparaty z działu osteologii, anatomii porównawczej i antropologii. W drugiej zgromadzono tzw. „preparaty mokre”, min. narządy i ich przekroje, a także preparaty korozyjne uzyskane przez wypełnienie naczyń krwionośnych lub naturalnych przewodów narządów masami plastycznymi. Są tu także woskowe modele anatomiczne wykorzystywane kiedyś w dydaktyce. W trzeciej sali znajdują się najcenniejsze, najbardziej pieczołowicie przechowywane preparaty z czasów prof. Teichmanna. Muzeum jest bardzo cennym źródłem nauki anatomii dla młodzieży szkół średnich, w tym szczególnie dla kandydatów na studia medyczne.
Kolejnym wydarzeniem była wizyta w Muzeum Polskiej Akademii Nauk, w którym młodzież obejrzała ekspozycje stałe m.in.: „Megafaunę plejstoceńską”, przedstawiającą kopalne szczątki wymarłych zwierząt, w tym jedynego na świecie zachowanego w całości nosorożca włochatego, liczącego ok. 30 tysięcy lat oraz szczątki mamuta włochatego i niedźwiedzia jaskiniowego. Zobaczyliśmy również wystawę „Mięczaki świata”, zawierającą okazałą muszlę przydaczni olbrzymiej jednego z największych małży świata oraz jedynego na świecie głowonoga, posiadającego muszlę zewnętrzną. Obejrzeliśmy też autorską wystawę minerałów i skamieniałości, obejmującą barwne odmiany kwarcu, agaty, geody, gipsowe "róże pustyni" oraz różne odmiany soli. Inne zaprezentowane wystawy to „Chrząszcze”, „Fauna leśna Europy”, „Fauna wysokogórska”, „Pożegnanie z Afryką”, „Zwierzęta krain polarnych”, „Krab”, „Świat gadów”, „Las tropikalny”, „ Woda podstawa życia na ziemi”.
Na szczególną uwagę zasługuje wystawa „Fluorescencja minerałów”, przestawiająca jedno z najefektowniejszych zjawisk w przyrodzie, odkryte przez brytyjskiego naukowca Georgea Gabriela Stokesa, obejmujące prezentację grupy kamieni, które pod wpływem promieniowania ultrafioletowego świecą własnym światłem m.in.: fluoryt, dolomit, halit i opal.
Ostatnim punktem programu w tym dniu było zwiedzenie Muzeum Książąt Czartoryskich.
Młodzież miała okazję zobaczyć kolekcję obejmującą znakomite dzieła sztuki oraz wyjątkowe dokumenty i pamiątki historyczne. Stała ekspozycja prezentuje najcenniejszą w Polsce i uznaną w Europie kolekcję sztuki. Na wystawie znalazły się nie tylko arcydzieła światowego malarstwa, jak „Dama z gronostajem” Leonarda da Vinci czy „Krajobraz z miłosiernym Samarytaninem” Rembrandta van Rijna, ale także dzieła z dziedziny malarstwa, rzeźby, rzemiosła, militariów czy sztuki użytkowej. To także ogromny zbiór pamiątek, prezentujących historię Polski.
Trzeci dzień naszego obozu obejmował zajęcia w Centrum Edukacji Przyrodniczej UJ, gdzie uczniowie mieli okazję poszerzyć wiadomości dotyczące systematyki zwierząt, oglądając zestaw eksponatów i modeli pokazujących zróżnicowanie danej grupy oraz prezentujących przegląd współcześnie występujących zwierząt wielokomórkowych. Mogli też prześledzić jak zmieniały się ich budowa i wygląd morfologiczny na różnych etapach ewolucji.
Poznali elementy biogeografii, porównując różne biomy będące okazją do poznania warunków determinujących funkcjonowanie takich środowisk. Zajęcia obejmowały również zagadnienia związane z ewolucjonizmem. Uczniowie mieli okazję zobaczyć, jakie zmiany zachodziły w budowie układu kostnego od ryb aż do ssaków. Omówiono zagadnienia związane z patologiami kostnymi, zróżnicowaniem współczesnego człowieka oraz korelacją rozwoju człowieka i cywilizacji. Poruszono tematy z różnych dziedzin antropologii oraz archeologii. Uczniowie zobaczyli repliki szczątków kostnych Hominidów, okazy małp zwierzokształtnych i człekokształtnych oraz czaszki wielu gatunków małp, obrazujących zróżnicowanie budowy w zależności od spożywanego pokarmu.Do bardzo ciekawych eksponatów należą również zgromadzone w muzeum mumie. Ostatnim punktem programu był udział młodzieży w pokazie chemicznym na Wydziale Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zajęcie odpowiadały na pytania: w jakim celu pojawia się chemik na miejscu zbrodni? Jakie doświadczenia tam wykonuje i co ze sobą zabiera? Czy techniki wykorzystywane przez chemię sądową wyglądają tak jak w filmach i popularnych serialach? Jak ekspertyzy chemiczne mogą pomóc w ujęciu przestępcy? Na te i inne pytania, dotyczące chemii wspierającej działania służb wymiaru sprawiedliwości w wykrywaniu i ujawnianiu śladów pozostawionych przez przestępcę na miejscu zbrodni, odpowiadali wykładowcy – chemicy sądowi. Zaprezentowali techniki ujawniania odcisków palców i śladów krwawych oraz zabezpieczania śladów traseologicznych i powystrzałowych. Omawiane techniki zilustrowane zostały doświadczeniami, połączonymi z omówieniem teorii pomocnej w zrozumieniu obserwacji. Podsumowując zrealizowane w trakcie wyjazdu zajęcia warto zauważyć, że poszerzyły one wiedzę uczestników obozu w zakresie nauk przyrodniczych - biologii i chemii oraz zachęciły ich do rozwoju zainteresowań. Uczniowie mieli okazję spędzić aktywnie czas oraz zintegrować się w zespole klasowym, przebywając w pięknym zabytkowym mieście, jakim jest Kraków.
Organizatorki VIII Obozu Naukowego Biologiczno-Chemicznego: Lidia Walaszek, Beata Kudzia, Grażyna Prochownik, Ewa Kłusak
